Hệ thống thông tin địa lý (Geographic Information System – gọi tắt là GIS) được hình thành vào những năm 1960 và phát triển rất rộng rãi trong 10 năm lại đây. GIS ngày nay là công cụ trợ giúp quyết định trong nhiều hoạt động kinh tế – xã hội, quốc phòng của nhiều quốc gia trên thế giới. GIS có khả năng trợ giúp các cơ quan chính phủ, các nhà quản lý, các doanh nghiệp, các cá nhân… đánh giá được hiện trạng của các quá trình, các thực thể tự nhiên, kinh tế – xã hội thông qua các chức năng thu thập, quản lý, truy vấn, phân tích và tích hợp các thông tin được gắn với một nền hình học (bản đồ) nhất quán trên cơ sở toạ độ của các dữ liệu đầu vào.
Có nhiều cách tiếp cận khác nhau khi định nghĩa GIS. Nếu xét dưới góc độ hệ thống, thì GIS có thể được hiểu như một hệ thống gồm các thành phần: con người, phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu và quy trình-kiến thức chuyên gia?[cần dẫn nguồn], nơi tập hợp các quy định, quy phạm, tiêu chuẩn, định hướng, chủ trương ứng dụng của nhà quản lý, các kiến thức chuyên ngành và các kiến thức về công nghệ thông tin.
Khi thiết kế xây dựng một hệ thống GIS ta phải quyết định hành động xem GIS sẽ được thiết kế xây dựng theo quy mô ứng dụng nào, lộ trình và phương pháp tổ chức triển khai triển khai nào. Chỉ trên cơ sở đó người ta mới quyết định hành động xem GIS định thiết kế xây dựng sẽ phải đảm đương những công dụng trợ giúp quyết định hành động gì và cũng mới hoàn toàn có thể có những quyết định hành động về nội dung, cấu trúc những hợp phần còn lại của hệ thống cũng như cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính cần góp vốn đầu tư cho việc hình thành và tăng trưởng hệ thống GIS. Với một xã hội có sự tham gia của người dân và quy trình quản trị thì sự góp phần tri thức từ phía hội đồng đang ngày càng trở nên quan trọng và ngày càng có vai trò không hề thiếu .
Theo cách tiếp cận truyền thống, GIS là một công cụ máy tính để lập bản đồ và phân tích các sự vật, hiện tượng thực trên Trái đất. Công nghệ GIS kết hợp các thao tác cơ sở dữ liệu thông thường (như cấu trúc hỏi đáp) và các phép phân tích thống kê, phân tích không gian. Những khả năng này phân biệt GIS với các hệ thống thông tin khác và khiến cho GIS có phạm vi ứng dụng rộng trong nhiều lĩnh vực khác nhau (phân tích các sự kiện, dự đoán tác động và hoạch định chiến lược).
Bạn đang đọc: Hệ thống Thông tin Địa lý – Wikipedia tiếng Việt
Việc áp dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực dữ liệu không gian đã tiến những bước dài: từ hỗ trợ lập bản đồ (CAD mapping) sang hệ thống thông tin địa lý (GIS). Cho đến nay cùng với việc tích hợp các khái niệm của công nghệ thông tin như hướng đối tượng, GIS đang có bước chuyển từ cách tiếp cận cơ sở dữ liệu (database approach) sang hướng tri thức (knowledge approach)[cần dẫn nguồn].
Hệ thống thông tin địa lý là hệ thống quản trị, nghiên cứu và phân tích và hiển thị tri thức địa lý, tri thức này được bộc lộ qua những tập thông tin :
- Các bản đồ: giao diện trực tuyến với dữ liệu địa lý để tra cứu, trình bày kết quả và sử dụng như là một nền thao tác với thế giới thực
- Các tập thông tin địa lý: thông tin địa lý dạng file và dạng cơ sở dữ liệu gồm các yếu tố, mạng lưới, topology, địa hình, thuộc tính
- Các mô hình xử lý: tập hợp các quy trình xử lý để phân tích tự động
- Các mô hình dữ liệu: GIS cung cấp công cụ mạnh hơn là một cơ sở dữ liệu thông thường bao gồm quy tắc và sự toàn vẹn giống như các hệ thông tin khác. Lược đồ, quy tắc và sự toàn vẹn của dữ liệu địa lý đóng vai trò rất quan trọng
- Metadata: hay tài liệu miêu tả dữ liệu, cho phép người sử dụng tổ chức, tìm hiểu và truy nhập được tới tri thức địa lý..
Các cách nhìn[sửa|sửa mã nguồn]
Khi làm việc với hệ thống GIS có thể tiếp cận dưới các cách nhìn nhận như sau:[cần dẫn nguồn]
- Cơ sở dữ liệu địa lý (Geodatabase – theo cách gọi của ESRI): GIS là một cơ sở dữ liệu không gian chuyển tải thông tin địa lý theo quan điểm gốc của mô hình dữ liệu GIS (yếu tố, topology, mạng lưới, raster,…)
- Hình tượng hoá (Geovisualization): GIS là tập các bản đồ thông minh thể hiện các yếu tố và quan hệ giữa các yếu tố trên mặt đất. Dựa trên thông tin địa lý có thể tạo nhiều loại bản đồ và sử dụng chúng như là một cửa sổ vào trong cơ sở dữ liệu để hỗ trợ tra cứu, phân tích và biên tập thông tin.
- Xử lý (Geoprocessing): GIS là các công cụ xử lý thông tin cho phép tạo ra các thông tin mới từ thông tin đã có. Các chức năng xử lý thông tin địa lý lấy thông tin từ các tập dữ liệu đã có, áp dụng các chức năng phân tích và ghi kết quả vào một tập mới.
Xét dưới góc nhìn ứng dụng trong quản trị nhà nước, GIS hoàn toàn có thể được hiểu như thể một công nghệ tiên tiến giải quyết và xử lý những tài liệu có toạ độ ( map ) để biến chúng thành những thông tin trợ giúp quyết định hành động cho những nhà quản trị .Do những ứng dụng GIS trong trong thực tiễn quản trị nhà nước có tính phong phú và phức tạp xét cả về góc nhìn tự nhiên, xã hội lẫn góc nhìn quản trị, những năm gần đây GIS thường được hiểu như một hệ thống thông tin đa quy mô và đa tỷ suất. Tuỳ thuộc vào nhu yếu của những người sử dụng mà hệ thống hoàn toàn có thể phải tích hợp thông tin ở nhiều mức khác nhau, nói đúng hơn, là ở những tỷ suất khác nhau, nói cách khác là tuỳ thuộc vào những khuynh hướng do cơ sở tri thức đưa ra .
Cơ sở dữ liệu địa lý[sửa|sửa mã nguồn]
Hệ thống thông tin địa lý (GIS) sử dụng cơ sở dữ liệu địa lý (geodatabase) làm dữ liệu của mình.
Các thành phần của cơ sở dữ liệu không gian bao gồm:
- Tập hợp các dữ liệu dạng vector (tập các điểm, đường và vùng)
- Tập hợp các dữ liệu dạng raster (dạng mô hình DEM hoặc ảnh)
- Tập hợp các dữ liệu dạng mạng lưới (ví dụ như đường giao thông, lưới cấp thoát nước, lưới điện…)
- Tập hợp các dữ liệu địa hình 3 chiều và bề mặt khác
- Dữ liệu đo đạc
- Dữ liệu dạng địa chỉ
- Các bảng dữ liệu là thành phần quan trọng của cơ sở dữ liệu không gian, được liên kết với các thành phần đồ họa với nhiều kiểu liên kết khác nhau.
Về góc nhìn công nghệ tiên tiến, hình thể, vị trí khoảng trống của những đối tượng người tiêu dùng cần quản trị, được miêu tả bằng những tài liệu đồ hoạ. Trong khi đó, đặc thù những đối tượng người dùng này được miêu tả bằng những tài liệu thuộc tính .
Mô hình cơ sở dữ liệu không gian không những quy định mô hình dữ liệu với các đối tượng đồ hoạ, đối tượng thuộc tính mà còn quy định liên kết giữa chúng thông qua mô hình quan hệ và định nghĩa hướng đối tượng bao gồm các tính chất như thừa kế (inherit), đóng gói (encapsulation) và đa hình (polymorphism)[cần dẫn nguồn].
Ngoài ra, cơ sở tài liệu khoảng trống văn minh còn gồm có những ràng buộc những đối tượng người dùng đồ hoạ ngay trong cơ sở tài liệu, được gọi là topology. Lập map và nghiên cứu và phân tích địa lý không phải là kỹ thuật mới, nhưng GIS thực thi những việc làm này tốt hơn và nhanh hơn những giải pháp thủ công bằng tay cũ. Trước công nghệ GIS, chỉ có một số ít ít người có những kiến thức và kỹ năng thiết yếu để sử dụng thông tin địa lý giúp ích cho việc xử lý yếu tố và đưa ra những quyết định hành động. GIS phân phối cả năng lực hỏi đáp đơn thuần và những công cụ nghiên cứu và phân tích phức tạp để cung ứng kịp thời thông tin cho những người quản trị và nghiên cứu và phân tích. Các hệ GIS văn minh có nhiều công cụ nghiên cứu và phân tích hiệu suất cao, trong đó có hai công cụ quan trọng đặc biệt quan trọng là nghiên cứu và phân tích liền kề và nghiên cứu và phân tích chồng xếp. Nhóm này tạo nên ứng dụng quan trọng so với nhiều ứng dụng mang tính nghiên cứu và phân tích. Quá trình chồng xếp sử dụng 1 số ít map để sinh ra thông tin mới và những đối tượng người tiêu dùng mới. Trong nhiều trường hợp topology mới sẽ được tạo lại. Phân tích chồng xếp khá tốn thời hạn và thuộc vào nhóm những ứng dụng có đặc thù sâu, khi hệ thống được khai thác sử dụng ở mức độ cao hơn là được sử dụng cho từng vùng đơn cử hoặc cả nước với tỷ suất map tương thích. Chồng xếp là quy trình tích hợp những lớp thông tin khác nhau. Các thao tác nghiên cứu và phân tích yên cầu một hoặc nhiều lớp tài liệu phải được link vật lý. Sự chồng xếp này, hay link khoảng trống, hoàn toàn có thể là sự tích hợp tài liệu về đất, độ dốc, thảm thực vật hoặc chiếm hữu đất với định giá thuế .Với nhiều thao tác trên tài liệu địa lý, tác dụng sau cuối được hiển thị tốt nhất dưới dạng map hoặc biểu đồ. Bản đồ khá hiệu suất cao trong lưu giữ và trao đổi thông tin địa lý. GIS cung ứng nhiều công cụ mới để lan rộng ra tính nghệ thuật và thẩm mỹ và khoa học của ngành map. Bản đồ hiển thị hoàn toàn có thể được tích hợp với những bản báo cáo giải trình, hình ảnh ba chiều, ảnh chụp và những tài liệu khác ( đa phương tiện đi lại ). Nhờ năng lực giải quyết và xử lý những tập hợp tài liệu lớn từ những cơ sở tài liệu phức tạp, nên GIS thích hợp với những trách nhiệm quản trị tài nguyên thiên nhiên và môi trường. Các quy mô phức tạp cũng hoàn toàn có thể thuận tiện update thông tin nhờ sử dụng GIS. Các lớp tài liệu GIS hoàn toàn có thể như hình sau :GIS được sử dụng để cung ứng thông tin nhanh hơn và hiệu suất cao hơn cho những nhà hoạch định chủ trương. Các cơ quan cơ quan chính phủ dùng GIS trong quản trị những nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên, trong những hoạt động giải trí quy hoạch, mô hình hoá và quan trắc .
Thông tin địa lý là những thông tin quan trọng để đưa ra những quyết định một cách nhanh chóng. Các phân tích GIS phụ thuộc vào chất lượng, giá trị và tính tương thích của các dữ liệu địa lý dạng số. Việc chia sẻ dữ liệu sẽ kích thích sự phát triển các nhu cầu về sản phẩm và dịch vụ GIS. Các nguồn dữ liệu tăng thêm nhờ sự kết hợp của GIS với GPS (hệ thống định vị toàn cầu) và công nghệ viễn thám, đã cung cấp các công cụ thu thập dữ liệu hiệu quả hơn. GIS đã được công nhận là một hệ thống với nhiều lợi ích không chỉ trong các công tác thu thập đo đạc địa lý mà còn trong các công tác điều tra tài nguyên thiên nhiên, phân tích hiện trạng và dự báo xu hướng diễn biến tài nguyên môi trường.
Tại Nước Ta công nghệ tiên tiến GIS cũng được thử nghiệm khá sớm, và đến nay đã được ứng dụng trong khá nhiều ngành như quy hoạch nông lâm nghiệp, quản trị rừng, tàng trữ tư liệu địa chất, đo đạc map, địa chính, quản trị đô thị … Tuy nhiên những ứng dụng có hiệu suất cao nhất mới số lượng giới hạn ở những nghành tàng trữ, in ấn những tư liệu map bằng công nghệ tiên tiến GIS. Các ứng dụng GIS thuộc nghành quản trị, quản lý và điều hành, trợ giúp quyết định hành động phần đông mới dừng ở mức thử nghiệm, còn cần thời hạn và góp vốn đầu tư mới hoàn toàn có thể đưa vào ứng dụng chính thức .
Source: https://khoinganhcntt.com
Category: NGÀNH TUYỂN SINH